Charakterystyczne drobne kwiaty z białymi płatkami i żółtym środkiem, powszechnie spotykane na łąkach i nieużytkach, to rumianek pospolity, nazywany też lekarskim. Z tych niepozornych koszyczków kwiatowych od wieków pozyskiwane są wyciągi pełne dobroczynnych substancji. Rumianek doceniany jest zarówno w medycynie naturalnej, jak i w kosmetologii.

Skład wyciągów z rumianku

Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla, dawniej Chamomilla recutita), należący do rodziny astrowatych, porasta łąki nie tylko na terenie Europy, ale również Azji, Ameryki Północnej czy Australii. Surowcem zielarskim są wspomniane wysuszone kwiatostany. Za lecznicze właściwości w głównej mierze odpowiada obecny w nich olejek eteryczny, bogaty przede wszystkim w alfa-bisabolol i chamazulen, stanowiące łącznie ok. 50-65% jego składu. Niezwykle cennym składnikiem wyciągów z rumianku są związki wykazujące silne działanie antyoksydacyjne takie jak: flawonoidy (kwercetyna, apigenina, luteolina), kumaryny (eskulina, umbeliferon, herniaryna), kwasy fenolowe i karotenoidy. Obecna jest również witamina C i cholina [1, 2, 3].

Właściwości wyciągów z rumianku

Wyciągi z rumianku znane są przede wszystkim z właściwości łagodzących, kojących i przeciwzapalnych, które wynikają przede wszystkim z zawartości alfa-bisabololu i chamazulenu. Związki te wykazują ponadto znaczącą aktywność przeciwbakteryjną i przeciwgrzybiczą. Hamują m.in. wzrost takich drobnoustrojów jak beztlenowe pałeczki z rodzaju Bacteroides, odpowiadające za zakażenia w obrębie jamy ustnej [1]. Rumiankowe ekstrakty działają również przeciwobrzękowo, antyalergicznie, przeciwświądowo. Przyspieszają gojenie ran, pobudzają procesy regeneracyjne w obrębie skóry, rozjaśniają przebarwienia. Z uwagi na bogactwo składników o właściwościach przeciwutleniających ograniczają negatywny wpływ wolnych rodników na struktury kolagenowo-elastynowe budujące rusztowanie skóry, opóźniając tym samym proces jej starzenia się.

Zastosowanie rumianku w kosmetyce

Rumianek znajduje zastosowanie jako składnik kosmetyków do twarzy i ciała takich jak kremy, lotiony, mydła do rąk, płyny i sole do kąpieli. Ze względu na właściwości łagodzące i kojące polecane są one szczególnie w przypadku skóry wrażliwej, która łatwo ulega podrażnieniom. Co więcej, z badań wynika [4], że preparaty z rumiankiem wspomagają leczenie egzem.

Roślina ta zajmuje ważne miejsce wśród surowców stosowanych w kosmetykach przeznaczonych do cery z trądzikiem i łojotokiem. Działa oczyszczająco i zmniejsza stan zapalny towarzyszący zmianom skórnym. Badania dowodzą [5], że ekstrakty z rumianku wykazują aktywność przeciwbakteryjną wobec Propionibacterium acnes – bakterii odgrywającej istotną rolę w patogenezie trądziku. Dzięki obecności witaminy C kosmetyki z rumiankiem pomagają również rozjaśnić pozostałe po nim przebarwienia.

Dobroczynne działanie rumianku nie ogranicza się wyłącznie do skóry twarzy i ciała. Zawierające go kosmetyki oczyszczają objętą łupieżem i łojotokiem skórę głowy oraz zmniejszają towarzyszące im nieraz uczucie swędzenia. Jak wynika z badań [6], jest również jednym z ziół wykazujących hamujące działanie wobec enzymu alfa-reduktazy. Enzym ten uczestniczy w przemianie testosteronu w dihydroksytestosteron (DHT), a nadmierna wrażliwość mieszków włosowych na DHT leży u podstaw łysienia androgenicznego. Stwierdzono ponadto, że znajdujący się w ekstraktach rumiankowych flawonoid apigenina pobudza wzrost nowych włosów [7].

Rumianek obecny jest także w płynach do płukania jamy ustnej. Zmniejsza stany zapalne błony śluzowej, działa przeciwbakteryjnie oraz skutecznie wspomaga leczenie uciążliwych aft [8].

Kosmetyki z rumiankiem:

[1] Anna Grys, Małgorzata Kania, Justyna Baraniak, Rumianek – pospolita roślina zielarska o różnorodnych właściwościach biologicznych i leczniczych.
[2] Jalal Bayati Zadeh, Nasroallah Moradi Kor, Zahra Moradi Kor, Chamomile (Matricaria recutita) as a valuable medicinal plant.
[3] Khennouf Seddik, Benchiekh Dalila, Djidel Saliha, Dahamna Saliha, Amira Smain, Charef Noureddine, Baghiani Abderahmane, Harzallah Daoud, Arrar Lekhmici, Polyphenols and antioxidant properties of extracts from Mentha pulegium L. and Matricaria chamomilla L.
[4] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29193940
[5] Jaykant Vora, Anshu Srivastava, Hashmukh Modi, Antibacterial and antioxidant strategies for acne treatment through plant extracts.
[6] Anoosheh Sharifan, Ashraf Hajhoseini, Mahdi Bakhtiari,Varun Khurana, Clinical trial and in vitrostudy investigating topical application of Zataria multiflora Boiss. and Matricaria chamomilla extracts for androgenetic alopecia.
[7] Pekmezci Erkin, Dündar Cihat, Türkoğlu Murat, A proprietary herbal extract against hair loss in androgenetic alopecia and telogen effluvium: a placebo-controlled, single-blind, clinical-instrumental study.
[8] Ramos-e-Silva M., Ferreira A.F., Bibas R., Carneiro S., Clinical evaluation of fluid extract of Chamomilla recutita for oral aphthae.